De functie van neurotransmitters

Wat zijn neurotransmitters?

Neurotransmitters zijn boodschapperstoffen, die signalen overbrengen van de ene zenuwcel naar de andere. Hiermee “praten” je hersenen en je organen als het ware met elkaar. Ze zorgen o.a. voor een goede reactiesnelheid, geheugen, aandacht, concentratie, stemming, hormoonproductie, immuunsysteem, rust en ontspanning, creativiteit, gedrag en slaappatroon.

Neurotransmitters bestaan voor het grootste deel uit eiwitten. Eiwitten zijn een soort kralenkettingen, waarvan de losse kralen uit aminozuren bestaan. Na water vormen eiwitten het grootste bestanddeel van je lichaam. Aminozuren zijn in het lichaam overal aanwezig. Je spieren en je hart bestaan voornamelijk uit aminozuren. Er zijn 22 verschillende aminozuren en met deze bouwstenen kan je lichaam meer dan vijftigduizend verschillende eiwitten maken. Om die te kunnen maken, moet je natuurlijk wel voldoende verschillende eiwitten met je voeding binnenkrijgen. Belangrijke bronnen zijn vlees, vis, zuivel, noten, zaden, peulvruchten en eieren.

Niet alleen het eten van voldoende eiwitten is belangrijk. Bij de omzetting van aminozuren naar neurotransmitters zijn ook voldoende “co-factoren” nodig (vitaminen, mineralen en sporenelementen). Vooral vitamine B1, B2, B6, B12, foliumzuur, vitamine C, magnesium, calcium, ijzer, zink en mangaan zijn nodig om de aanmaak van neurotransmitters mogelijk te maken, maar ook zuurstof is belangrijk.

Wanneer je te maken hebt met ziekte, stress, zware lichamelijke inspanning, medicijngebruik, roken, alcoholgebruik of te weinig slaap, zijn er onvoldoende grondstoffen over om de benodigde neurotransmitters aan te maken. Dit kun je merken aan toenemende vermoeidheid, uitstelgedrag, een slechtere stemming of korter lontje, een verminderd geheugen, nergens meer zin in hebben, onrust, een vol hoofd, etc.

Wat zijn nu de kenmerken van de belangrijkste neurotransmitters?

Dopamine

Dopamine is de neurotransmitter die je kracht geeft, een goede concentratie en een goed denkvermogen. Met voldoende dopamine heb je een goed gevoel over jezelf, kun je gemakkelijk keuzes maken, heb je veel energie en heb je minder slaap nodig. Je staat je mannetje en hebt veel zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen, wilskracht en daadkracht Je hebt een goed immuunsysteem en een gezond libido.

Dopamine is een van de meest kwetsbare neurotransmitters. Het dopaminegehalte kan worden aangetast door stress of slaaptekort. Ook alcohol, cafeïne en suiker beïnvloeden de dopamine-activiteit in de hersenen negatief. Groente, fruit en anti-oxidanten beschermen dopamine juist tegen oxidatie en werken positief.

Belangrijke voedingsbronnen voor de aanmaak van dopamine zijn: vis, eieren, vlees, kaas, melkproducten, avocado, noten, zaden en peulvruchten.

Acetylcholine

Acetylcholine is de neurotransmitter die te maken heeft met reactiesnelheid, geheugen en creativiteit. Met voldoende acetylcholine sta je open voor nieuwe ideeën en verandering, ben je een snelle denker, ben je vernieuwend en nieuwsgierig, maar ook authentiek en trouw aan jezelf. Je hebt een goed geheugen, bent gevoelig voor je omgeving en voor je eigen lichaamsbewustzijn. Je hebt uitdaging nodig en inhoudelijk diepgaande sociale contacten zijn belangrijk voor je.

In tegenstelling tot de andere belangrijke neurotransmitters wordt acetylcholine niet opgebouwd uit aminozuren: de belangrijkste bouwsteen is choline, een vetachtige stof.

Belangrijke voedingsbronnen voor de aanmaak van acetylcholine zijn: scharreleieren, volle graanproducten, noten, pinda’s, sojabonen, orgaanvlees en lecithine.

GABA

GABA (gamma-amino-boterzuur) is de neurotransmitter die rust en ontspanning geeft, zowel in het lichaam als in de hersenen. Met voldoende GABA ben je een stabiel persoon, die houdt van structuur en zekerheid. Je bent verstandig, men kan op je bouwen, je bent een goede teamspeler, hoeft niet zo nodig op de voorgrond te staan en hebt je zaakjes goed voor elkaar. Je bent verstandig, bescheiden, moppert weinig en bent meestal op tijd.

Belangrijke voedingsbronnen voor de aanmaak van GABA zijn: broccoli, groene bladgroenten (spinazie, sla, kool), ongebrande noten, aardappelen, kaas, scharreleieren en vis.

Serotonine

Serotonine is de neurotransmitter die kalmerend werkt en zorgt voor tevredenheid, een positieve stemming en een normaal slaappatroon. Met voldoende serotonine kun je rusten, herstellen, van eten genieten en diep en vredig slapen. Je houdt van meedoen, het gaat om het plezier, niet om het doel. Het moet allemaal niet te serieus zijn, je bent flexibel, positief, houdt van verandering en vermijdt sleur. Je hebt een goede motoriek, bent praktisch en oplossingsgericht. Je bent een vlotte prater, makkelijk in de omgang en hebt veel vrienden, maar de contacten zijn meestal niet erg diepgaand.

Belangrijke voedingsbronnen voor de aanmaak van serotonine zijn: zilvervliesrijst, vlees en gevogelte, melkproducten, courgette, pompoen, sojabonen, pitten en zaden, bananen.

Voorwaarden voor een goede neurotransmitter-communicatie

Het draait natuurlijk niet alleen om neurotransmitters. De hersenen hebben meer nodig om goed te kunnen functioneren.

De belangrijkste voorwaarden:

• Gezonde darmen. Als je darmen onvoldoende voedingsstoffen opnemen, kunnen er tekorten in het bloed ontstaan
• Voldoende en de juiste aminozuren
• Voldoende vitaminen, mineralen en sporenelementen
• Voldoende goede vetten, m.n. omega 3 vetten
• Een stabiele bloedsuiker
• Voldoende zuurstof
• Een goede bloedcirculatie naar je hersenen
• Balans in je hormonale systeem
• Voldoende slaap
• Lichaamsbeweging
• Positieve sociale contacten

Gevolgen van verminderde aanmaak neurotransmitters

Als de aanmaak van neurotransmitters terugloopt, zullen de volgende kenmerken optreden. Hoe groter het tekort, hoe meer je herkent.

Doe de quickscan hier…

Het aanvullen van de neurotransmitters kan gebeuren door voeding en/of supplementen. Voeding is de basis. Door anders te gaan eten, kan al een positieve kentering ontstaan. Het minderen van snelle koolhydraten (suikers, frisdrank, brood en pasta) en het daarnaast vaker eten van voldoende eiwitten, goede vetten, groenten en fruit, kan al leiden tot een aanzienlijke verbetering. Ook het minderen van koffie, zwarte thee, alcohol en het drinken van meer water is een stap in de goede richting.

Zie verder de artikelen over voeding.